Rewolucja w księgowości PIT. Jak JPK PIT zmieni prowadzenie firmy od 2026 roku?
1 stycznia 2026 roku to data, która oznacza ostateczne pożegnanie z tradycyjnymi, papierowymi metodami ewidencji w podatku dochodowym (PIT) dla tysięcy polskich przedsiębiorców. Podobnie jak miało to miejsce z JPK VAT, teraz „Jednolity Plik Kontrolny” wkracza do ksiąg przychodów i rozchodów, ewidencji ryczałtowych i pełnej księgowości. Nowy obowiązek, potocznie nazywany JPK PIT, wymaga nie tylko używania programu komputerowego do prowadzenia ewidencji, ale przede wszystkim generowania ich w ściśle określonej, ustrukturyzowanej formie elektronicznej – na żądanie urzędu skarbowego. To stawia przed firmami poważne wyzwania technologiczne i proceduralne, które należy zaadresować natychmiast.
Kogo dotyczy zmiana od 1 stycznia 2026 r.?
Wprowadzenie JPK PIT zostało podzielone na dwa etapy, w zależności od wielkości i dotychczasowych obowiązków podatników.
Etap I czyli priorytet dla „Dużych” (start od 1 stycznia 2026 r.). Obowiązek prowadzenia ksiąg i ewidencji wyłącznie przy użyciu programów komputerowych w ustrukturyzowanej formie JPK dotyczy w pierwszej kolejności tych podatników PIT, którzy są już zobowiązani do składania miesięcznych JPK VAT (czyli JPK_V7M). Niezależnie od formy rozliczenia (PKPiR, Ryczałt czy Księgi Rachunkowe), jeśli składasz JPK_V7M, musisz być gotów od pierwszego dnia 2026 roku.
Etap II czyli pozostali podatnicy (start od 1 stycznia 2027 r.)
Dopiero rok później, od 1 stycznia 2027 r., obowiązek ten obejmie pozostałych podatników PIT – w tym tych, którzy składają JPK VAT kwartalnie (JPK_V7K) lub są zwolnieni z VAT.
W tym kontekście absolutnie kluczowe jest rozróżnienie dwóch dat:
- Obowiązek prowadzenia ksiąg w JPK (od 1 stycznia 2026 r.): Oznacza to, że każdy wpis w Twojej księdze musi być od tego dnia ustrukturyzowany i możliwy do wygenerowania w formie JPK (XML).
- Obowiązek przesłania JPK (w 2027 r.): To termin rocznego, obligatoryjnego przesłania pliku JPK do urzędu skarbowego za cały rok 2026.
Nowe struktury JPK – co trzeba generować?
W zależności od formy rozliczenia, musisz przygotować się na generowanie nowych plików JPK, zgodnych ze schemami XSD opublikowanymi przez Ministerstwo Finansów.
Forma Ewidencji | Wymagane Struktury JPK | Wyzwanie |
Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów (PKPiR) | JPK_PKPIR, JPK_ST (ewidencja środków trwałych) | Konieczność precyzyjnego kodyfikowania przychodów i kosztów. |
Ewidencja Przychodów (Ryczałt) | JPK_EWP, JPK_ST (wykaz środków trwałych) | Obowiązkowe, jednoznaczne przyporządkowanie przychodów do właściwych stawek ryczałtu. |
Księgi Rachunkowe | JPK_KR_PD, JPK_ST_KR | Pełna, ustrukturyzowana sprawozdawczość: Zestawienie Obrotów i Sald (ZOiS), Dziennik oraz Rozliczenie Podatku Dochodowego (RPD). |
Szczególnie ujednolicony plik JPK_ST (Ewidencja Środków Trwałych) jest sygnałem, że amortyzacja i zarządzanie majątkiem trwałym staną się obszarem intensywnej kontroli.
Jak przygotować firmę do 2026 roku?
Choć Ministerstwo Finansów udostępni bezpłatne narzędzia i interaktywne formularze pod koniec grudnia 2025 r. , ten krótki czas wymaga proaktywnego podejścia:
- Kontakt z Dostawcą Oprogramowania: Upewnij się, że Twój program księgowy (ERP, system do PKPiR/Ryczałtu) będzie gotowy do generowania nowych struktur JPK (PKPIR, EWP, ST) na początku stycznia 2026 r. System musi być zaktualizowany i przetestowany przed startem.
- Audyt Jakości Danych: Sprawdź spójność danych identyfikacyjnych (NIP, adres) we wszystkich systemach – błędy w metadanych mogą skutkować odrzuceniem pliku.
Wdrożenie JPK PIT jest nieuniknione i stanowi kolejny krok do pełnej cyfryzacji fiskalnej (wraz z KSeF). Im wcześniej przedsiębiorstwo osiągnie pełną gotowość do prowadzenia ksiąg w nowej strukturze, tym mniejsze ryzyko popełnienia błędów, które w cyfrowym świecie kontroli mogą szybko stać się przyczyną wezwań do wyjaśnień.
Autor:
Patrycja Kubiesa – doradca podatkowy nr wpisu 13829
Krajowa Izba Doradców Podatkowych Oddział Małopolski
