Rok Brandstaettera i Tyssowskiego

Roman Brandstaetter urodził się 3 stycznia 1906 r. w Tarnowie, zmarł 28 września 1987 r. w Poznaniu. Poeta, prozaik, dramaturg, eseista, tłumacz – jeden z najwybitniejszych polskich humanistów XX wieku, prekursor dialogu polsko-żydowskiego, działacz społeczny, którego życie oraz oryginalna twórczość literacka stanowią nieoceniony wkład w polską literaturę i kulturę.

Roman Brandstaetter był rodowitym tarnowianinem – to tutaj spędził dzieciństwo, ukończył szkołę powszechną i uczęszczał do Gimnazjum Męskiego im. Kazimierza Brodzińskiego (obecnie I Liceum Ogólnokształcące). Po latach wspominał Tarnów jako „krainę szczęśliwości”, gdzie zaczęły się jego poszukiwania duchowe i fascynacja kulturą biblijną. Pośród wielu miast, z którymi był związany (m.in. Brzesko, Kraków, Paryż, Warszawa, Wilno, Jerozolima, Asyż, Wiedeń, Zakopane, Poznań), Tarnów zawsze zajmował szczególne miejsce w sercu Romana Brandstaettera.

Ustanowienie roku 2026 Rokiem Romana Brandstaettera w 120. rocznicę jego urodzin jest wyrazem dbałości samorządu tarnowskiego o dziedzictwo historyczne, kulturowe i literackie naszego miasta.

Inauguracją obchodów Roku Romana Brandstaettera będzie ogólnopolska, interdyscyplinarna konferencja naukowa w 120. rocznicę urodzin poety pisarza, dramaturga i tłumacza - „Krajobrazy miejskie Romana Brandstaettera", która odbędzie się 23 stycznia 2026 r. w Sali Lustrzanej. Ponadto zaplanowano inne działania popularyzujące twórczość autora oraz przedsięwzięcia edukacyjne skierowane do dzieci i młodzieży.

W roku 2026 przypada 180. rocznica tragicznych wydarzeń roku 1846, kiedy to na ziemi tarnowskiej i w okolicznych regionach doszło do brutalnych mordów dokonanych na polskich patriotach przygotowujących się do udziału w Powstaniu Krakowskim. Pozostaje ono jednym z najbardziej tragicznych epizodów w historii polskich dążeń niepodległościowych.

Wśród osób, których działalność i poświęcenie zasługują na przypomnienie, szczególne miejsce zajmuje Jan Tyssowski – tarnowianin, prawnik, uczestnik powstania listopadowego oraz aktywny członek Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Stanach Zjednoczonych. To on odpowiadał za przygotowanie struktur spiskowych i organizację planowanego zrywu na ziemi tarnowskiej. Podczas Powstania Krakowskiego pełnił funkcję członka Rządu Narodowego, a następnie został jego dyktatorem, przejmując odpowiedzialność za przebieg działań powstańczych. Po upadku powstania udał się na emigrację, gdzie w Stanach Zjednoczonych kontynuował działalność polityczną na rzecz sprawy polskiej, zachowując głębokie zaangażowanie i idealizm aż do końca życia.

Ustanowienie roku 2026 „Rokiem Jana Tyssowskiego i powstańców Powstania Krakowskiego 1846 roku” ma na celu upamiętnienie bohaterów tragicznych wydarzeń, przywrócenie pamięci o wysiłkach zmierzających do odzyskania niepodległości oraz wzmocnienie lokalnej i narodowej świadomości historycznej.

(mt), źródło – uzasadnienia uchwał